Self-care ve Wellness Nedir?

Self-care ya da öz bakım, fiziksel, zihinsel, duygusal ve ruhsal sağlığı korumak; farkındalığı artırarak sağlıklı ve tatmin edici bir yaşam için seçimler yapmayı kapsayan aktif bir süreçtir. Wellness ya da iyi olma hali olarak da adlandırılabilecek bu süreç, kişiyi kendi potansiyeline ulaşma hedefine yönlendirir. Sağlıklı yaşam seçimlerini ve olumlu deneyimlerini onaylar ve kişiyi teşvik eder.

Genel bir iyilik hali elde etmek için öz bakımın hem fiziksel hem de zihinsel bileşenlerini korumak önemlidir^.1,2 Öz bakımın faydalarına baktığımızda;¹

• Sizin en iyi halinizde olmanızı sağlar.
• Potansiyelinizi en üst düzeye çıkarır.
• Yaşam kalitenizi yükseltir.
• Stresle başa çıkmak için fiziksel ve zihinsel kaynaklarınızı artırır.

Öz bakım süreci hayatınızdaki birçok alanı kapsayan çok boyutlu bir kavramdır. Bu kavramın içerisine aşağıdaki 8 temel alanda iyi olma hali dâhil edilebilir;²

• Duygusal;hayatla etkili bir şekilde başa çıkmak ve tatmin edici ilişkiler yaratmak.
• Çevresel; dünya üzerindeki etkinizi anlarken refahı destekleyen hoş, teşvik edici ortamlarda olmak.
• Finansal; mevcut ve gelecekteki finansal durumlardan memnuniyet.
• Entelektüel; yaratıcı yetenekleri tanımak, bilgi ve becerileri geliştirmenin yollarını bulmak.
• Mesleki; kişinin yaptığı işten kişisel tatmin ve memnuniyet duyması.
• Fiziksel; yeterli fiziksel aktivite, sağlıklı yiyecekler ve uyku gibi ihtiyaçları tanımak.
• Sosyal; bir bağlantı, aidiyet duygusu ve iyi gelişmiş bir destek sistemi geliştirmek.
• Manevi;hayatta bir amaç ve anlam duygusunu genişletmek.

Öz bakım bütün bunların yanı sıra, günlük sağlık koşullarına ve yaygın rahatsızlıklara verilen ilk tedavi yanıtıdır. Genel olarak, tüm hastalıkların yaklaşık %70 ila %95'i bir doktorun müdahalesi olmadan yönetilmektedir. Bir sağlık uzmanına ne zaman danışılacağını bilmek ya da başvurduğunuz uzmanla işbirliği içerisinde olabilmek, sağlık okuryazarlığı ve öz farkındalık kapsamında bir öz bakım becerisidir. Bu nedenle öz bakım, tüm toplumlarda temel sağlık hizmeti düzeyidir ve önemli bir halk sağlığı kaynağı olarak görülmelidir.³